Anadolu Otizm Eğitim ve Mücadele Geydirici Vakfı (ANOV) Ekolojik Temelli Eğitim Modeli
(ANOV-EKOTEM)
ANOV Ekolojik Temelli Eğitim Modeli her bireyin eşsiz ve özel olduğunu benimseyen, etkili ve geçerliliği bilimsel olarak kanıtlanmış yöntemlerin kullanılmasına dayanan, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) riski taşıyan ve gösteren bireylerin ve ailelerinin yaşam kalitelerini yükseltmek, eğitim ve destek personelinin iyi eğitilmesi ve işbirliği ile çalışması için eğitsel, sosyal, fiziksel, tıbbi ve kültürel destekleri kullanan bir modeldir.
Model, OSB gösteren bireylerin eğitimden en iyi şekilde yararlanmasını ve yaşam kalitesinin artırılmasını hedeflerken, aileler, öğretmenler ve tüm aktif katılımcıların (OSB gösteren bireyler, aileleri, eğitimcileri, destek hizmet personeli vb.) en az stresle çalışmalarını sağlamayı ve işbirliğine dayalı problem çözme sürecini benimser.
AMAÇLAR
- Etkili eğitsel programların geliştirilmesi ve uygulanması yoluyla OSB gösteren bireylerin eğitilmesi ve yaşam kalitelerinin yükseltilmesi
- Etkili eğitsel programların hazırlanması ve uygulanması yoluyla OSB riski taşıyan ve OSB gösteren çocuk sahibi olan ebeveynlerin eğitilmesi ve desteklenmesi
- OSB gösteren bireylerle çalışan eğitim, destek ve yardımcı personelin kanıt ve araştırma temelli uygulamalar konusunda eğitilmesi ve işbirliği ile çalışma becerilerini kazanması.
İLKELER
- Bireysel farklılıklara saygı gösterme
- Etkili ve geçerliliği bilimsel olarak kanıtlanmış yöntemler kullanma
- OSB gösteren bireyler ve aileleri için eğitim fırsatlarını çeşitlendirme
- Öğrenci gelişimini sürekli değerlendirme ve izleme
- OSB gösteren bireylerin yaşam kalitesini artırma
- İşbirliğine dayalı problem çözme süreci kullanma
- Tüm paydaşların eğitim sürecine aktif katılımı
- Gelişme için okulu, süpervizörleri ve eğitimcileri sürekli değerlendirme
- Gereksinimlerin belirlenmesi ve karşılanması için eylem planları ile hareket etme
- Ulaşılabilir kaynaklar oluşturma
ANOV-EKOTEM ÇALIŞMA BİÇİMİ
Modelde eğitim-öğretim bir akademik danışmanın liderliğinde, süpervizörlerin danışmanlığında eğitimciler tarafından yürütülür.
ANOV-EKOTEM BİRİMLERİ
- Değerlendirme Birimi
- Özel Eğitim Hizmetleri Birimi
- Egzersiz ve Spor Birimi
- Müzik ve Drama Birimi
- Bağımsız Yaşam ve Etkinlik Birimi
- Kaynaştırma ve Destek Hizmetleri Birimi
- Aile Eğitimi ve Destek Hizmetleri Birimi
- Mesleki Gelişim Birimi
İŞLEYİŞ
ANOV-EKOTEM kapsamında eğitime dahil olmak için öncelikle OSB gösteren ya da OSB şüphesi olan çocuk Değerlendirme Birimi tarafından eğitsel değerlendirmeye alınır. Eğitsel değerlendirme sürecinde çocuk ilk değerlendirme esasları çerçevesinde değerlendirilir. İlk değerlendirme sürecinde çocuğun;
- Performans düzeyi,
- Gelişim alanları ile ilgili çocuğun güçlü yanları
- Çocuğun gereksinim duyduğu beceriler belirlenir.
Değerlendirme sonucunu ve program önerilerini içeren rapor aileye sunulur.
ANADOLU OTİZM EĞİTİM VE MÜCADELE GEYDİRİCİ VAKFI EĞİTİM PROGRAMI (ANOV-EP)
ANOV-EKOTEM ulusal ve uluslararası otizm spektrum bozukluğu (OSB) literatürünü derleyen Ulusal Otizm Merkezi’nin (National Autism Center-NAC) ve Otizm Spektrum Bozukluğu Ulusal Mesleki Gelişim Merkezi’nin (The National Professional Development Center on Autism Spectrum Disorders-NPDC) hazırladığı raporlarda yer alan kanıta dayalı uygulamalar ve yeni gelişen yöntemlerin kullanıldığı uygulamaları benimseyen Anadolu Otizm Eğitim ve Mücadele Geydirici Vakfı Eğitim Programı’ nı (ANOV-EP) kapsamaktadır. Programın geliştirilmesi devam etmekle birlikte bu program çocuğun bireysel özellikleri göz önünde bulundurularak uygun müdahale programının seçilmesine dayalıdır. ANOV-EP Özel Eğitim Programı, Egzersiz ve Spor Programı, Oyun ve Müzik Programı, Bağımsız Yaşam Programı olmak üzere dört ayrı bölüm olarak planlanmış olup geliştirilmesi devam etmektedir. ANOV-EP Uygulamalı Davranış Analizi (UDA) temelli yapılandırılmış ve doğal öğrenme fırsatlarına dayalı öğretim yöntemlerini kullanmaktadır. Bunlar:
- Uygulamalı Davranış Analizine Dayalı Uygulamalar (Applied Behavior Anaylsis-ABA)
- Çizelgelere dayalı uygulamalar (Schedules)
- Ayrık denemelerle öğretim (Discrete trial teaching)
- Tepki ipucu stratejileri (Response prompting strategies)
- Pekiştirme (Reinforcement)
- Sembol pekiştirme sistemleri (Token reinforcemen systems/token economy)
- Ayrımlı pekiştirme (Differential reinforcement)
- Sönme
- Model olma (Modeling)
- Video modelle öğretim (Video modeling)
- Sosyal öyküler (Social stories)
- Kendini yönetme stratejileri (Self-management strategies)
- Destekleyici ve alternatif iletişim araçlarına dayalı uygulamalar (Augmentative and alternative communication device)
- Doğal öğretim stratejileri (Naturalistic teaching strategies)
- Fırsat öğretimi (Incidental teaching)
- Etkinlik temelli öğretim (Activity based teaching)
- Gömülü öğretim (Embedded teaching)
- Bekleme süreli öğretim (Time delay)
- Şekil verme (Shaping)
- Yapılandırılmış grup etkinlikleri (Structured group activities)dir.
BEP SÜRECİ
Kayıtlı her öğrenci için Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) öğrencinin oryantasyon sürecindeki gözlemler ve veli görüşmeleri sonucunda süpervizör ve eğitimci işbirliği ile hazırlanır.
ANOV-EKOTEM EĞİTİM SÜRELERİ
8 seanslık (tam gün) yoğun eğitim: Bu eğitim türü, Özel Eğitim Biriminde 0-12 ve Bağımsız Yaşam ve Etkinlik Biriminde 12-16 yaş aralıklarında OSB gösteren bireylere haftanın beş günü (hafta içi) günlük sekiz seans olarak yürütülür. Özel eğitim programının yanısıra OSB gösteren çocuk/bireyin gereksinimi ve ilgileri doğrultusunda egzersiz-spor ve müzik-drama birimlerinde de birebir ya da grup şeklinde eğitim alır.
4 seanslık (yarım gün) yarı yoğun eğitim: Bu eğitim programı, Özel Eğitim Biriminde 0-12, Günlük Yaşam ve Etkinlik Biriminde 12-16 yaş aralıklarındaki, OSB gösteren bireylere haftanın beş günü (hafta içi) günlük dört seans olarak yürütülür. Özel eğitim programının yanısıra OSB gösteren bireyler gereksinimleri ve ilgileri doğrultusunda egzersiz-spor ve müzik-drama birimlerinde de birebir ya da grup şeklinde eğitim alır.
Her gün 2 seanslık eğitim: Bu eğitim programı, Özel Eğitim Biriminde 0-12, Günlük Yaşam ve Etkinlik Biriminde 12-16 yaş aralıklarındaki, OSB gösteren bireylere haftanın beş günü (hafta içi) günlük dört seans olarak yürütülür. Bu program yalnız özel eğitim ve günlük yaşam birimlerinde sürdürülüp, egzersiz-spor ve drama-müzik programlarını kapsamamaktadır.
AİLELERE HİZMETLER
OSB gösteren bireylerin aileleri, Anadolu Otizm Vakfı Aile Destek Programı (ANOVAD) aracılığıyla teorik eğitim sürecine tabi tutulurlar. Ailelerin uygulamalı eğitimleri için de eğitim ortamlarında aileye çocuğunu gözlemleme ve çocuğu ile uygulama yapma fırsatı sağlanır.
MESLEKİ GELİŞİM HİZMETLERİ
Eğitimciler, Mesleki Gelişim Birimi’nin eğitim programı ile eğitim öğretim yılının başında (Ağustos ve Eylül aylarında) teorik/uygulamalı eğitimler ve değerlendirme süreci ile kişisel becerilerini geliştirirler. OSB gösteren bireyin eğitim-öğretim aktiviteleri sırasında eğitimciler, eğitimci danışmanları tarafından işbaşında süpervizyon alarak uygulama alanında bilgi ve becerilerini geliştirirler.
Eğitim ve kurum hizmetlerinin sürekli gelişimi amacıyla yıl boyunca öğrenciler, eğitimciler, süpervizörler ve idari personel, akademik danışman ve süpervizörler tarafından geliştirilen değerlendirme araçları ile (ANOVEDA, ANOVSÜDA, ANOVADE) değerlendirilirler.